Blessures en burn-out: waarom je lichaam je tot stilstand dwingt
Wanneer je overspannen bent of een burn-out hebt, kun je in een overdrive terechtkomen. Je rem doet het niet meer. Ondanks de mentale en fysieke uitputting blijf je doorgaan, vaak zonder de pijnsignalen te voelen die je lichaam geeft. Dit kan leiden tot vervelende blessures. Heb je veel blessures en ben je oververmoeid? Dan kan het zomaar zijn dat je overbelast bent. Slow down is het advies. Niet makkelijk als je een sporthart hebt zoals ik.
Voor mij is sport een belangrijke uitlaatklep. Ik hou van veel verschillende sporten en beleef ook plezier aan het neerzetten van een goede prestatie. Niks mis mee als je lichaam in balans is, maar dat is niet het geval als je een burn-out hebt. Het was mijn fysio die mij met de neus op de feiten drukte toen ik bij hem kwam met een hardnekkige knieblessure. Hij zei: “Die knie van jou, die valt eigenlijk wel mee, maar jouw hele lichaam is oververmoeid. Je moet bewegen als een 90-jarige en gaan slapen als een baby.” Ik moest er toen wat om lachen, want had nog niet door hoe serieus de situatie was. Dat besef kwam pas later.
Waarom ging ik zo lang door terwijl mijn hele lichaam STOP-signalen gaf? Voor mij betekende fysiek bezig zijn dat ik niet bezig was met alle drukte in mijn hoofd. Het was een vorm van ‘vluchten’; ik wilde niet voelen hoe het écht met mij ging. Alleen zo werkt het natuurlijk niet. Je lichaam trekt op een bepaald moment aan de noodrem. Ik werd letterlijk ziek na een rondje golf of een tennispotje en kreeg zomaar hoge koorts die de volgende dag weer weg was. Nu weet ik dat je bij oververmoeidheid of een burn-out beter rustig aan kan doen en jezelf niet nog meer op de staart moet trappen. Maar toen ik er zelf middenin zat, had ik die wijsheid niet.
“Mijn fysio zei: Je moet bewegen als een 90-jarige en je moet gaan slapen als een baby.”
Het gevaar van de overlevingsstand
Wanneer je lichaam constant in de overlevingsstand staat door stress, blijft het in een staat van paraatheid. Dit belemmert het natuurlijke herstelproces van spieren na inspanning, wat kan leiden tot overbelasting en blessures. Daarnaast kan chronische stress de spierspanning verhogen, waardoor spieren sneller overbelast raken en de kans op blessures toeneemt. Een vicieuze cirkel. Door aandacht te besteden aan zowel je mentale als fysieke gezondheid kun je de vicieuze cirkel van overbelasting doorbreken en blessures voorkomen. Dat begint bij jezelf begrenzen. Makkelijker gezegd dan gedaan.
Waarom is het zo moeilijk om jezelf te begrenzen? Allereerst omdat sporten gepaard gaat met het aanmaken van diverse hormonen waaronder cortisol en adrenaline. Ook komen er ‘gelukshormonen’ vrij zoals endorfine, serotonine en dopamine. Stofjes waar een mens goed op gaat. Ik wel in ieder geval. Maar het is een gevaarlijke mix, want voor je het weet denk je dat je onoverwinnelijk bent. Zo presteerde ik het om tijdens een vakantie in de bergen, met een geblesseerde achillespees en hielspoor in onstuimig weer, als enige van het gezelschap naar de top te wandelen. Ik moest en zou die top bereiken. Ook al schreeuwde mijn lichaam om het niet te doen, mijn hoofd was sterker. Ik voelde geen pijn op dat moment. Dat kwam pas de dag erna, toen ik mijn bed niet meer uit kon komen. Dan weet je dat je over je grenzen bent gegaan, maar de ‘beloning’ van de prestatie woog zwaarder.
“Ik moest en zou die top bereiken. Ook al schreeuwde mijn lichaam om het niet te doen, mijn hoofd was sterker. Ik voelde geen pijn op dat moment.”
Luisteren naar je lichaam
Als je een burn-out hebt, kun je niet op dezelfde manier sporten en bewegen zoals je gewend bent. Je zult jezelf ook op dit gebied opnieuw moeten uitvinden. Ik ben een doorzetter en een bikkel. Die (sport)mentaliteit zorgde ervoor dat ik veel te lang doorging. Pas toen ik bij een coach kwam, leerde ik het belang van goed luisteren naar je lichaam.
Ik geef je 5 waardevolle tips die helpen om sneller te herstellen van een burn-out en blessures te voorkomen:
- Stel grenzen: negeer signalen van vermoeidheid of pijn niet en bewaak je eigen grenzen om overbelasting te voorkomen.
- Zoek professionele hulp: raadpleeg een coach of therapeut om stressfactoren aan te pakken.
- Beweeg verantwoord: kies voor lichte fysieke activiteiten zoals wandelen of yoga om zowel mentaal als fysiek te ontspannen.
- Ontspan regelmatig: plan dagelijkse momenten van ontspanning in, zoals meditatie of ademhalingsoefeningen.
- Zet een wekker/alarm: begrens jezelf in de tijd als je gaat sporten, opruimen, schoonmaken, of in de tuin gaat werken. Je rem werkt namelijk niet meer, dus je gaat maar door.
